Yetiştirici Köşesi
Zaman zaman kuzu besisinin hangi yöntemle daha iyi yapıldığına dair tartışmalar yoğun bir şekilde yapılıyor. Genel bir görüş olarak neredeyse tamamen tane yeme dayalı bir besleme ile “Entansif” denilen ağılda yoğun kuvvetli yemlerle beslemenin hem besi performansını artırdığı hem de besi süresini kısalttığı yönünde görüş daha çok ağırlık kazanmıştır.
Bu konuda Türkiye’nin farklı üniversitelerinin öğretim üyelerince sürdürülen bir araştırma¹ yakında yabancı dilde önemli bir dergide yayınlanacaktır. Bu araştırmada Akkaraman, Karya ve Kıvırcık kuzuları merada ve kesif yemle ağılda ayrı ayrı beslenmişlerdir. Akkaraman ve Kıvırcık kuzularında her iki usulde beslemenin büyüme hızı açısından birbirlerine bir üstünlüğü belirlenememiştir. Karya kuzularının canlı ağırlıkları ise besinin 90. gününden sonra merada daha düşük gerçekleşmiştir. Çoğu besi kriteri açısından farklılık olmamakla birlikte özellikle mera besisinde koyu renkli et elde edilmesi neredeyse tek farklılık olarak tespit edilmiştir.
Yapılan çoğu araştırma merada kuzu besisinin daha uzun sürmesi gerektiğini gösteriyor
Belirtilen araştırma sonuçları desteklemese de eğer merada kuzu besisi yapmak istiyorsanız Anadolu’da bunun süresinin uzun olacağını unutmamak gerekiyor. Bu yıl her ne kadar yağışın bol olduğu yerlerde mera besisi etkili olmuşsa da genellikle meralarımızın kalitesi yeterli değil diyebiliriz.
Daha doğrusu merada kuzu besisi yerine daha uzun süre alan “Toklu besisi” terimini kullanmak mantıklı bir yaklaşım olacaktır. Çünkü genel bir tabir olarak erkek ve dişilerin 6 aylık oluncaya kadar yapılan besisine “Kuzu besisi” denilirken 7 aydan 1 yaşına kadar olanlara “Toklu besisi” tabiri kullanılmaktadır.
Et ve Süt Kurumu ise asgari 3 aylık, azami 12 aylık olan erkek ve dişi koyun cinsi küçükbaş hayvana “Kuzu” 12 (hariç) -36 (dahil) ay aralığında olan erkek koyunlara ise “Toklu” tabirini kullanarak fiyatlandırma yapmaktadır.
Resim 1. Meralar kuzu besisi için yeterli olmayabilir
Genel bir görüş olarak içeride yoğun beslemeye göre merada kuzu besisi daha düşük performans veriyor
Aydın Adnan Menderes Üniversitesinin değerli bir öğretim üyesi olan Prof. Dr. Orhan Karaca’nın yönetiminde Engin Yaralı tarafından yapılan bir Yüksek Lisans tez çalışmasında² erkek ve dişi karışık Karya kuzularında mera, yarı içeride ve tamamen içeride entansif kesif yem ağırlıklı yapılan besi sonucunda Tablo 1’de de görüleceği gibi besi süresince canlı ağırlık artışının en yüksek entansif besi grubundaki kuzularda elde edilmiştir.
En düşük değer ise mera besisi yapılan kuzularda belirlenmiştir. Randıman bakımından da en düşük karkas randımanı %44.9 ile mera grubundaki hayvanlardan elde edilirken karkas özellikleri açısından bir farklılık elde edilmemiştir. Sonuç olarak, mera alanlarının yetersizliği ve mera koşullarının durumunun sonuçlar üzerine tatmin edici bir farklılığa sebep olmadığı bildirilmiştir.
Tablo 1. Farklı kuzu besi uygulamalarının canlı ağırlık üzerine etkileri
Kuzu besisi tek başına bir geçim kaynağıdır. Farklı besleme teknikleri elbette uygulanabilir ama iyi bir besi performansı için meranızın kuvvetli olması ya da suni çayır-mera oluşturularak merada besi yapılması gerektiği anlaşılmaktadır. Bu durumda entansif de denilen ağılda tane yeme dayalı kuzu besisinin tercih edilmesi daha uygun görülüyor. Tabii tane yem fiyatları uygun olduğu sürece.
Resim 2. Ağılda tane yeme dayalı besleme üreticiler tarafından daha çok tercih ediliyor.
Kaynaklar:
-Yılmaz O., Demirel G., Tüzün A. E., Karslıoğlu Kara N., Ekiz B.. Evaluation of pasture-based vs. concentrate-based lamb production systems regarding growth performance, wool cortisol concentration, meat quality and microbiological properties. Small Ruminant Research. In Press, Corrected Proof.
-Yaralı, E., & Karaca, O. (2011). Farklı besi sistemlerinde besiye alınan Karya kuzularda besi performansı, kesim ve karkas özellikleri. Hayvansal Üretim, 52(2).
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Prof. Dr. Nurettin GÜLŞEN
Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı, Konya.
https://www.yetistiricisoruyor.com
nurettin@yetistiricisoruyor.com
https://www.facebook.com/yetistiricisoruyor/
Popüler Sorular